Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ 3- ΑΝΤΛΩ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΩ ΔΙΚΕΣ ΜΟΥ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ 3 –ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

ΚΕΙΜΕΝΟ 1 Μεσογειακή διατροφή

Τι είναι η Μεσογειακή διατροφή

Ηταν ήδη γνωστό από καιρό οτι οι άνθρωποι που ζουν σε χώρες της Μεσογείου (χαρακτηριστικά στην Κρήτη, την Νότιο Ιταλία, την Βόρειο Αφρική) και που η διατροφή τους βασίζεται στο ελαιόλαδο και μεγάλες ποσότητες λαχανικών και φρούτων παρουσιάζουν πολύ σπανιότερα στεφανιαία νόσο από ότι άνθρωποι που ζουν στη Βόρεια Ευρώπη και την Αμερική όπου η διατροφή τους περιλαμβάνει περισσότερα ζωϊκά λίπη. Πολλές συζητήσεις γίνονται διεθνώς για τις επιδράσεις της Μεσογειακής Δίαιτας. Κυρίως γιατί θεωρείται οτι δρά ευεργετικά έναντι καρδιακών παθήσεων, όπως η στεφανιαία νόσος. Στο συμπέρασμα μάλιστα αυτό οδηγήθηκαν αρχικά ξένοι ερευνητές από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και όχι από τις χώρες της Μεσογείου, όπως θα περίμενε ίσως κανείς… Ας δούμε όμως αναλυτικότερα:

* τι είναι η Μεσογειακή Δίαιτα
* ποιά είναι τα χαρακτηριστικά της και
* τι μπορεί να περιμένει κανείς από αυτή

Τον Ιανουάριο του 1993 η Σχολή Δημόσιας Υγείας του Harvard University. εκπόνησε επιδημιολογική μελέτη για να εξηγήσει τα πολύ χαμηλότερα ποσοστά καρδιακών νοσημάτων (ειδικότερα της στεφανιαίας νόσου) σε χώρες της Μεσογείου σπό αυτά στην Αμερική. Οι μελέτες αφορούσαν τον πληθυσμό της Κρήτης, της Νότιας Ιταλίας και της Βόρειας Αφρικής και οδήγησαν στη συσχέτιση των σχετικά χαμηλών ποσοστών στεφανιαίας νόσου με τη δίαιτα των πληθυσμών της Μεσογείου. Αν και πιο πριν (από το 1960) είχαν γίνει παρόμοιες μελέτες, στην περίπτωση αυτή έγινε δυνατή η αποτύπωση των συμπερασμάτων στην Πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής. Αυτή η δίαιτα είναι η λεγόμενη Μεσογειακή Δίαιτα. Τα χαρακτηριστικά της είναι:

Αφθονία τροφών φ υ τ ι κ ή ς προέλευσης, όπως φρούτα, λαχανικά, πατάτες,δημητριακά και όσπρια. Λ ά δ ι ε λ ι ά ς ως βασικό έλαιο, που αντικαθιστά όλα τα άλλα λίπη και έλαια όπως βούτυρο, μαργαρίνη κ.τλ.. Καθημερινή λήψη μικρών ποσοτήτων γαλακτοκομικών προϊόντων, όπως το τυρί και το γιαούρτι. Κατανάλωση ψ α ρ ι ο ύ και πουλερικών σε εβδομαδιαία βάση (όχι καθημερινή). Αυγά το πολύ μέχρι 4 την εβδομάδα (να σημειωθεί οτι στον αριθμό αυτόν περιλαμβάνονται αυτά που χρησιμοποιήθηκαν στο μαγείρεμα).Κατανάλωση ζάχαρης (που υπάρχει βέβαια στα γλυκά) σε εβδομαδιαία βάση (όχι καθημερινή). “Κόκκινο” κρέας (μοσχάρι, χοιρινό κτλ) μόνο λίγες φορές το μήνα. Φυσική δραστηριότητα (περπάτημα, κίνηση γενικότερα) στο επίπεδο που συντηρεί την αίσθηση καθημερινής υγείας και ευεξίας. Λογική κατανάλωση κρασιού (συνήθως με τα γεύματα 1-2 ποτηράκια του κρασιού).

Τα βασικά της χαρακτηριστικά απεικονίζονται σχηματικά με την αντίστοιχη Διατροφική Πυραμίδα. Πρόκειται για μια γραφική αναπαράσταση των ποσοτήτων των διαφόρων συστατικών της δίαιτας με τη μορφή πυραμίδας.

Παρατηρήσεις

Παρατηρεί κανείς πόσο μικρές ποσότητες “κόκκινου” κρέατος περιλαμβάνονται (κορυφή της πυραμίδας), σε αντίθεση με τις μεγάλες ποσότητες δημητριακών, λαχανικών και φρούτων (βάση της πυραμίδας).

Σε μετρήσεις που έγιναν στο αίμα ατόμων που ακολουθούν τη Μεσογειακή Δίαιτα βρέθηκαν οι εξής διαφορές:

1. Αυξημένες ποσότητες αντιοξειδωτικών παραγόντων (βιταμίνες Ε και C)
   2. Αυξημένες ποσότητεςωμέγα-3λιπαρών οξέων (κυρίως α-λινολενικό οξύ) και ελαττωμένες ποσότητες ωμέγα-6.

Αυτές οι διαφορές θεωρήθηκε οτι σχετίζονται με το προστατευτικό αποτέλεσμα. Είναι αξιοσημείωτο οτι δεν υπάρχουν σαφείς διαφορές στην αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα χοληστερόλης.

Γάλλοι ερευνητές θεωρούν οτι η Μεσογειακή Δίαιτα εκτός από τα ευεργετικά της αποτελέσματα έναντι της στεφανιαίας νόσου, μπορεί να δράσει ανάλογα και έναντι του καρκίνου.

Στη χώρα μας διακρίνει κανείς την τάση να υιοθετούμε ξένα πρότυπα ζωής και φυσικά οι διατροφικές μας συνήθειες δεν θα αποτελούσαν εξαίρεση. Ωστόσο θα πρέπει να επανεξετάσουμε μερικές από τις ξενόφερτες διατροφικές μας συνήθειες που σχετίζονται με την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων κρέατος και λιπαρών γευμάτων, μιας και θεωρούνται βασικοί παράγοντες για την αυξηση της χοληστερίνης, τις καρδιοπάθειες κλπ.

 

ΚΕΙΜΕΝΟ 2

Ένα σωστό και ισορροπημένο διαιτολόγιο θα πρέπει να ακολουθεί τους 3 χρυσούς κανόνες της διατροφής.
1. Ισορροπία
2. Ποικιλία
3. Μέτρο

Ισορροπία

Ισορροπία σημαίνει ότι θα πρέπει η διατροφή να περιλαμβάνει όλα τα θρεπτικά συστατικά στις σωστές αναλογίες. Οι υδατάνθρακες θα πρέπει να καλύπτουν το 50-60% της καθημερινής προσλαμβανόμενης ενέργειας. Οι πρωτεϊνες θα πρέπει να καλύπτουν το 12-15% της καθημερινής προσλαμβανόμενης ενέργειας και τα λιπίδια θα πρέπει να καλύπτουν το 30-40% της καθημερινής προσλαμβανόμενης ενέργειας.
Για παράδειγμα εάν κάποιο άτομο χρειάζεται 2000 θερμίδες (Kcal) ημερεσίως, οι 1000–1200 θερμίδες θα πρέπει να προέρχονται από υδατάνθρακες, οι 240 – 300θερμίδες θα πρέπει να προέρχονται από πρωτεϊνες και οι 600 – 800 θερμίδες θα πρέπει να προέρχονται από λιπίδια.

Ποικιλία

Ποικιλία σημαίνει ότι η διατροφή θα πρέπει να περιλαμβάνει τρόφιμα από όλες τις ομάδες τροφίμων. Η ύπαρξη ποικιλίας στη διατροφή μειώνει τις πιθανότητες να υπάρξουν ελλείψεις σε συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά. Τα τρόφιμα διακρίνονται σε ομάδες ανάλογα με τα διατροφικά συστατικά που περιέχουν. Οι ομάδες τροφίμων παρουσιάζονται παρακάτω:
– Δημητριακά
– Φρούτα & Λαχανικά
– ΄Όσπρια
– Κρέας & αυγά
– Ψάρια & Θαλασσινά
– Γαλακτοκομικά προϊόντα
– Προστιθέμενα λιπίδια
– Ξηροί καρποί & σπόροι
– Ζάχαρη και σχετικά προϊόντα
– Νερό και μη οινοπνευματώδη ποτά
– Οινοπνευματώδη ποτά

Μέτρο

Μέτρο σημαίνει ότι δε θα πρέπει να γίνεται υπερβολή στην κατανάλωση κάποιου συγκεκριμένου τρόφιμου είτε πρόκειται για υπερκατανάλωση είτε για ελλιπή πρόσληψη. Δεν πρέπει λοιπόν να γίνεται υπερκατανάλωση σε τρόφιμα από συγκεκριμένες ομάδες τροφίμων, μια και όλες ομάδες παρέχουν συστατικά απαραίτητα για τη διατροφή. Για παράδειγμα σε ό,τι αφορά τις πρωτεϊνες δε θα πρέπει να καταναλώνονται μόνο πρωτεϊνες από τρόφιμα ζωικής προέλευσης, λόγω της υψηλής βιολογικής αξίας αυτών των πρωτεινών, αλλά θα πρέπει οι πρωτείνες να προέρχονται και από τρόφιμα φυτικής πρόέλευσης, όπως όσπριακαι δημητριακά.

 

 

 

ΚΕΙΜΕΝΙ 3

Αποτελέσματα παγκύπριας έρευνας στη Μέση Εκπαίδευση για συνήθειες ύπνου – διατροφής στους εφήβους

 

Από: Μαρία Κούσιου, Πατρίσια Νικολάου, Ναυσικά Χριστοδουλίδου και Μαρία Καρεκλα, Ph.D 

Στις 22/10/15 έγινε η παρουσίαση των αποτελεσμάτων της πρώτης φάσης της παγκύπριας έρευνας σχετικά με τις συνήθειες ύπνου και διατροφής που διεξήχθη από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού – Επιθεώρηση Βιολογίας και Ευρωπαϊκό Δίκτυο Σχολείων για Προαγωγή της Υγείας (ΕΔΣΠΥ) σε συνεργασία με το εργαστήριο ACThealthy του Πανεπιστημίου Κύπρου (http://www.acthealthy.org), υπό την εποπτεία της Δρος. Μαρίας Καρεκλά, Επίκουρης Καθηγήτριας. Στην πρώτη φάση της έρευνας στρατολογήθηκε δείγμα 690 μαθητών ηλικίας 13-18 ετών από 25 συνολικά δημόσια γυμνάσια και λύκεια. Ακολουθεί μια σύντομη αναφορά στα αποτελέσματα και τις επόμενες φάσεις της έρευνας:

Φάση Ι

Ενεργειακά ποτά και ύπνος

Τα ενεργειακά ποτά είναι ροφήματα με κύριο συστατικό την καφεΐνη τα οποία

προωθούνται ως μέσο για άμεση αύξηση των επιπέδων σωματικής και νοητικής ενέργειας των καταναλωτών. Η εκτεταμένη κατανάλωση τους μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικές επιπτώσεις σε διάφορους τομείς της ζωής όπως ο ύπνος. Συχνά οι έφηβοι καταναλώνουν τα εν λόγω ποτά είτε για να εμποδίσουν τον ύπνο είτε για να αναπληρώσουν τον ανεπαρκή ύπνο της προηγούμενης νύχτας. Έρευνες υποδεικνύουν ότι η χρήση ενεργειακών ποτών συνδέεται με αϋπνία τα βράδια, υπνηλία το πρωί καθώς επίσης με χειρότερη και λιγότερη διάρκεια και ποιότητα ύπνου.

Με βάση τα αποτελέσματα της πρώτης φάσης της έρευνας, σημειώθηκε σημαντική

επίδραση της κατανάλωσης ενεργειακών ποτών στα επίπεδα υπνηλίας των μαθητών αφού οι καταναλωτές έτειναν να δηλώνουν μεγαλύτερα επίπεδα υπνηλίας κατά την διάρκεια της μέρας.

Επίσης, εντοπίσθηκε κύρια επίδραση τόσο της κατανάλωσης όσο και των επιπέδων υπνηλίας στην γενικότερη ποιότητα ζωής των μαθητών. Η παρούσα μελέτη κατέδειξε επίσης, την σύγχυση μεταξύ ενεργειακών και αθλητικών ποτών αφού οι μαθητές φάνηκε να μην γνωρίζουν τι προϊόν αντιστοιχεί στο κάθε είδος. Τα παραπάνω εγείρουν ανάγκες στην ενημέρωση των μαθητών όσον αφορά την κατανάλωση ενεργειακών ποτών και των επιπτώσεων τους όπως επίσης και στην υγιεινή του ύπνου.

Διατροφικές συνήθειες

Με βάση τα αποτελέσματα της εν λόγω μελέτη, 23,3% των μαθητών που συμμετείχαν

παρουσιάζουν υψηλό ρίσκο για να αναπτύξουν κάποια Διατροφική Διαταραχή, όπως Ψυχογενή Ανορεξία, Βουλιμία ή Διαταραχή Υπερφαγίας. Υψηλότερα ποσοστά ρίσκου για κάποια Διατροφική Διαταραχή συναντούμε στις μαθήτριες Λυκείου (44.5%) και ακολούθως στις μαθήτριες Γυμνασίου (38.1%). 9.5% των μαθητών που συμμετείχαν στην έρευνα φάνηκε να παρουσιάζουν κλινικά στοιχεία Διατροφικών Διαταραχών, τα οποία χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης. Να σημειωθεί ότι για τα άτομα αυτά έγιναν ενέργειες για ενημέρωση τόσο των ιδίων όσο και των γονέων τους καθώς και του Συμβούλου Επαγγελματικού Προσανατολισμού του σχολείου όπου φοιτούν με σκοπό την έγκαιρη παραπομπή τους στο Κέντρο Πρόληψης και

Αντιμετώπισης των Διατροφικών Διαταραχών του Μακάρειου Νοσοκομείου.

Φάση ΙΙ

Οι μαθήτριες σε υψηλό ρίσκο για Διατροφικές Διαταραχές, που εντοπίστηκαν κατά την πρώτη φάση της έρευνας, κλήθηκαν να συμμετέχουν σε εργαστηριακή μελέτη (Φάση ΙΙ) στο Πανεπιστήμιο Κύπρου που είχε ως στόχο τη διερεύνηση των παραγόντων που συμβάλλουν στην ανάπτυξη των Διατροφικών Διαταραχών στις έφηβες. Επίσης, στις μαθήτριες υψηλού ρίσκου δίνεται η δυνατότητα συμμετοχής στη Φάση ΙΙΙ της έρευνας, που περιγράφεται εν συντομία πιο κάτω.

Φάση ΙΙΙ

Η Φάση ΙΙΙ του προγράμματος περιλαμβάνει το διαδικτυακό ερευνητικό πρόγραμμα που στόχο έχει την εξεύρεση πιθανών βοηθητικών λύσεων για τις έφηβες κοπέλες που ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου για Διατροφικές Διαταραχές. Το διαδικτυακό πρόγραμμα έχει διαμορφωθεί με βάση έγκυρα πρωτόκολλα και στοχεύει στη μείωση της δυσαρέσκειας με το σώμα, την ανάπτυξη δεξιοτήτων διαχείρισης ανεπιθύμητων συναισθημάτων και την αύξηση της αποδοχής της αυτό-εικόνας. Το πρόγραμμα πρόληψης ολοκληρώνεται σε 6 ηλεκτρονικές συναντήσεις διάρκειας 30 με 45 λεπτών. Οι έφηβες κοπέλες καλούνται να συνδεθούν με την ιστοσελίδα χρησιμοποιώντας τον κωδικό πρόσβασης που τους δίνεται. Το διαδικτυακό

πρόγραμμα αφορά την ιστορία ενός νεαρού κοριτσιού που αποφάσισε να λάβει μέρος σε ένα διαγωνισμό μόδας. Καθώς η νεαρή κοπέλα συμμετέχει σε αυτόν τον διαγωνισμό θα έρθει αντιμέτωπη με δύσκολες σκέψεις και συναισθήματα που σχετίζονται με το σώμα της. Κάθε συνεδρία/συνάντηση απεικονίζει τις δυσκολίες με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπη η νεαρή κοπέλα και τις στρατηγικές που θα μπορεί να χρησιμοποιήσει για να διαχειριστεί αυτές τις δυσκολίες, προκειμένου να βοηθήσει τη συμμετοχή της στο διαγωνισμό. Προκειμένου να δημιουργηθεί ένα διαδραστικό πρόγραμμα που θα ενθαρρύνει τις μαθήτριες να συμμετέχουν, χρησιμοποιούνται κινούμενα σχέδια, βίντεο και διαδραστικές ασκήσεις που τους ζητούνται να κάνουν. Το διαδικτυακό ερευνητικό πρόγραμμα είναι μια συνδυασμένη προσπάθεια ψυχολόγων, καλλιτεχνών και προγραμματιστών. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε μαζί μας στο acceptme.program@gmail.com.

 

ΕΡΓΑΣΙΕΣ

Αφου μελετήσετε τα πιο πάνω κείμενα να γράψετε τις παραγράφους που σας ζητούνται. Προσοχή στη δομή.